Mindfulness Anlamı Nedir?
Farkındalık (mindfulness), dikkatin şimdiki ana yöneltilerek, anlık deneyimlerin yargılanmadan ve kabullenmeyle gözlemlenmesine dayanmaktadır. Farkındalık, otuz yıla yakın bir süredir Batı’daki psikoterapi yaklaşımları içerisinde bir terapi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Kökenleri Doğu’nun kişisel gelişim pratiklerine dayanan farkındalığı yani mindfulness’ı, psikolojik süreçler temelinde açıklamaya çalışan pek çok çalışma olduğu görülmektedir. Mindfulness, dikkatin anlık yaşantılara odaklanmasını ve içsel deneyimlerin gözlenmesini sağlayan zihin ve beden pratiğidir. Bu bilinçli farkındalık, yaşamımızda verimli, mutlu, keyifli olmamızın sırrıdır. Sağlıklı davranışların, yaşamdan keyif almanın, bedenimizden gelen uyarıları dinleyebilmenin yoludur. Gündelik yaşamın kalitesini bozan, insanı mutsuz ve verimsiz yapan stres, farkındalığımızın azalmasına sebep olur. Farkındalığın ve odaklanma yeteneğinin azalması ise stresi daha fazla algılamamıza yol açar. Mindfulness Batı’da pek çok üniversitede bilim dalıdır ve tıbbi tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bu yargısız farkındalık metodu özellikle deşpresyon ve kaygı bozukluklarının tedavisinde, stresle baş etme yöntemi olarak, kalp-damar sistemi rahatsızlıkları, Alzheimer tipi demansın önlenmesi ve şişmanlık, obezite tedavisinde kullanılmaktadır.
Mindfulness Meditasyonları Nedir?
Bu anda bedenimizde, zihnimizde ve çevremizde olan her şey odaklanmak ve odaklanma yeteneğimizi geliştirmek için kullanılabilir. Meditasyonlar kendi başına, bir rehber eşliğinde ya da grup içinde uygulanabilir. Fiziksel egzersiz yapmanın beden gelişimi üzerine etkilerini, mindfulness zihin üzerine yapar. Meditasyonlar sırasında başarı ya da başarısızlık yoktur. Yapılması zaten başarıdır.
Nefes meditasyonu
Nefesimizin sadece bu an için var olduğunun farkına varalım. Her nefes bir sonraki nefese bir bağ kurar. Ancak bir sonraki nefesin garantisi değildir. Nefes farkında olmadan gerçekleştirdiğimiz yaşamsal bir harekettir. Ruh durumumuzun da bir aynasıdır. Nefesimizi fark edip ona odaklanmak, düşüncelerimizin bir oraya bir buraya salınmasından bizi kurtarır. Nefes alışverişimizde fark edilecek pek çok aşama ve özellik vardır. Nefese odaklanmak bizi sakinleştirir.
Beden meditasyonu
Tıpkı nefes gibi bedenimiz de her an buradadır ve bizimledir. Odaklanmak ve yeteneğimizi geliştirmek için kolay ulaşılabilir bir araçtır. Bedenden ayrı yaşamak olanaksız olduğu halde, günlük yaşamın hareketliliğinde stres nedeni ile bedenimizin zihnimizden kopuk olduğunu görüyoruz. Günler geçiyor ve bedenimiz aklımızın köşesinden bile geçmemiş oluyor. Bu kopukluk bizi sağlıksız yapan nedenlerin başında geliyor. Bedenimizi bir bütün olarak ayrı ayrı düşünüp odaklanmak farkındalığı sağlayacaktır. Kolumuzu yasladığımız yerdeki his, ayak parmağımızda hafif bir kaşınma, saç diplerimizdeki küçük bir acı, odaklanmak için kullandığımız duyumsamalar olabilir.
Yiyecekler meditasyonu
Yiyeceklere odaklanarak meditasyon yapmak hem gündelik yaşamın tamamında odaklanma yeteneğimizi artırır hem de yiyecekleri tüketirken zihnimizin nerede olduğunu fark etmemizi sağlar. Onların aromasını, kokusunu, dilimizde bıraktığı tadı, görüntüsünü keşfetmek keyifli bir deneyim olacak ve yiyebiliyor olmanın şans olduğunu fark etmemizi sağlayacaktır.
Sesler meditasyonu
En sık kullanılan meditasyon yöntemlerinden biridir. Etrafımızdaki her şey seslere odaklanmamız için fırsattır. Komşunun ağır ağır gelen sesi, arabaların çıkarttıkları sesler, buzdolabının motorunun sesi, duvardaki tıkırtı gibi sesler hemen her zaman duyduğumuz ancak farkında olmadığımız seslerdir. Bizi bu ana getirmek için fırsat sunar. En sessiz ortamların bile aslında pek çok ses barındırdığını fark edeceksiniz.
Duygu ve düşünceler meditasyonu
Düşünceler zihnimizin içinde büyür, duygu ve davranışlara dönüşürler. Düşünceleri küçücük çağrışımlar, uyarılar ve bazen de önceki düşünceler doğurur. Bunlar öfke, sinirlilik, açlık şeklinde duygular olabilir. Bu ana ait olmaya düşünceler ve kaygılar olumsuz duyguları, onlar da istemediğimiz davranışları doğurur. Bu ana ait farkındalık ise, bu anla uyumlu duygu ve davranış ortaya çıkarır.
Mindfulness Batı’da ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde tıbbi tedavi için kullanılan bir yöntemdir. Ülkemizde ise son 10 yıldır kendini göstermiş ve tedavi amacı ile kullanılmaktadır. Etkinliğini gösteren pek çok bilimsel çalışma bulunmaktadır.
Referanslar: Berna E.